Matthew 5

Iesus Ke Palomatane Ragau Nga Kapangng

1Na ka inae Iesus kele maluame, na i ke loapatae ta kapangng te na ke tara. Na barangalele ra kanna keke loa te i, 2ba i ke paturu ta pangalomatana rea ka rolengana kerea roma,

3“Ragau reke kelapatokona roma, keke moro raumana ta bainga ra Nutu mate rea nga loreasereng,
ta Nutu kelangpatalingana nga tava ka orae ri.
4Ragau ra loreatani nga loreasereng,
ta Nutu ke la pangalopea loreame.
5Ragau reke umma ta ulongpisigia ri muni nga loreasereng,
ta Nutu ke la tungnge oru ra i patokala ta i tunga rea te ri.
6Ragau ra mate karea bainga reke tupu nge Nutu raguna nga loreasereng,
ta Nutu ke la pangaponu rea.
7Ragau ra lonanakana nga loreasereng,
ta Nutu ka la lonananna rea.
8Ragau ra loreame ke lelle nga loreasereng,
ta ri keke la kelange Nutu.
9Ragau reke umma ta pangataramasinge ragau nga loreasereng,
ta Nutu ke la patongo rea ka goe rae i.
10Ragau ra ragau pattoto ke pamiralalali rea ineke lola kurumea bainga reke tupu nge Nutu raguna nga loreasereng,
ta Nutu kelangpatalingana nga tava ka orae ri.
11“Miau ra ragau ke rorolebainga kamiau, beke pamiralalali miau, beke patpato miau ka pangamologa matantana reke sosoali ra goanga kurumea atungamiaungana kurume iau, nga lomiausereng. 12Nga lomiausereng raumana ba nga lomiaumannmanna, ta alanga ae miau e pe nga Nutu mallena nga tava ke bollau raumana kurumea, ri keke pamiralalia ragau reke toe Nutu kaona onreke momo pala nge miau minmina bole.

Olamana Ba Poae

13“Miau ra lomiaupatokona te iau ka tongamiau kena ma poae e pamannmannapa'e ragau re nga mogalo laekia e ngape. Ava ngaroma poae mannmannangana nge rongo, na ka la mannmannangana muni mina ngaetai? Ke la leleng ma birasi mana. Minmina na ngeke saumalaga kia, na ragau ngeke kesipite ka kaereame.

14“Miau ka tongamiau kena ma olamana e nga mogalo laekia e ngape. Maga kunna e bollau a ri ke kuma kia ngailu nga kapoponga sane nge ko. 15Ba bole, ragau reke tonge lama sane ngeke pakompite ka otte. Ke sa. Ri keke la pangatarapainge nga malle oreke ulopaipaia lama kia, na ke la tungnge olamana ta ragau kinung reke momo nga bale. 16Minmina mana, na miau ngaka kosining ka olamana ae miau nga ragau ragureame, nga baina ri ngeke kele baingamiau reke pepe, na ngeke kalapage Tamamiau e momo nga mallena nga tava.

Pangamologa Re Ta Bangapagame

17“Sana nga lomiauvavai roma, iau a atu ta osungrurunge Bangapagame ba pangamologa ra ragau reke toe Nutu kaona kanrea. Ke sa. Ka sana atu ta osungruru rea. Iau ka atu ta kumangng ka oru ra ri ke rorole tao. 18Ta iau nga role kamiau ka kaomannmannangana roma, ka sana la Bangapaga isunte la saningrea ta nge lele nga tava ba mogalo rongarea. Ka sana la pangamologa isunte la saningrea ta nge lele nga ina oru ra bangapagame ke rorole tao ngeke lele mannangana. 19Minmina na agau e karitaue bangapaga nginngina te ore sina mana ba ke palomatantane ragau pattoto ta ri kumangng minmina bole, agau laeala giana nge sina raumana nga Nutu kelangpatalingana nga tava. Ava agau e lolakurumea bangapaga nginngina ba ke palomatantane ragau ki, agau laeala giana nge bollau raumana nga Nutu kelangpatalingana nga tava. 20Ta iau nga role kamiau roma, ngaroma baingamiau reke tupu sane nge papatu nga ra pangalomatanakana nga bangapagame ba Parisiome baingarea reke tupu, na ka sana ka la loangalu ta Nutu kelangpatalingana nga tava.

Bainga E Nga Legengpitakao

21“Miau kaka longe pangamologa eke role ka ragau kia pala nganige roma, ‘Sano ngo sapune agau te.’ Ba miau kaka longe pangamologa e role roma, ‘Agau e sapune agau tetoto keke la loanga kia ta kalingnana.’ 22Ava iau nga role kamiau roma, agau a iukia ka kolingana keke la loanga kia ta kalingnana. Ba agau e rolepu ka kolingana keke la loanga kia ta kalingnana e bollau nga ravollalau ragureame. Ba agau e role ka agau tetoto roma, ‘Ka sana ramang!’ ke momo kokoro ta i loanga ta malle a sia e pamiralali passavele.

23“Minmina na, ngaroma ngo momo nga altara ta tungnge tunga ae one te Nutu, ba nga longgaliu ta oru e soali a one kuma kia ta kolingang, 24na ngo ka'e tunga ae one nangina ngamuga nga altara. Na ngo legepitakao kala nga kolingang laeala kapunu. Na ngarume na ngo kagaliu ba ngo tunge tunga ae one te Nutu.

25“Ngo legepitakao bolvole kala nga agau e lola kone ta kalingnana ka ina onemea ngaka tatao tale nga pamau, ta baina agau laeala sane nge puli one nga akalingnanakana kamana. Na ngarume na akalingnanakana nge role ka akurtalingling ae i e tungtunge alanga, na i nge pullu one nga pulangkala. 26Iau nga role kone ka kaomannmannangana roma, one ko sono la lelengmalaga nga inaeala ta nge lele nga ina one ngo tunge kuru rongana mannangana.”

Bainga E Nga Kenong Kala Nga Avale A Sana I A Ningpengana

27“Miau kaka longe pangamologa eke rolea pala roma, ‘Sano ngo keno kala nga avale a sana i a ningpengana.’ 28Ava iau nga role kamiau roma, agau e kele avale ba ke matea ta i kenong kala nge i ke baia bainga e nga kenong kala nga avale a sana i a napengana ngallo nga lona tapu. 29Ngaroma matang kanna e pe nge utu one ta one bainge bainga e soali nge Nutu raguna. Na ngo kalalage ba ngo tamali kia balakala kurumea, pangasanreangang ka mirang inte ke pe raumana nga ine ngeke tamalilu ka mirang iname karolu lakallo ta malle a sia e pamiralali passavele. 30Ba ngaroma kamang e pe nge utu one ta one bainge bainga e soali nge Nutu raguna. Na ngo sa'vatote ba ngo sau kia balakala kurumea, pangasanreangang ka mirang inte ke pe raumana nga ine ngeke tamalilu ka mirang iname karolu lakallo ta malle a sia e pamiralali passavele.

Bainga E Nga Sa'vangatotonge Palingravung Rea

31“Ba pala, na keke role roma, ‘Agau e bai ta pelenge napengana nge tunge lau e ture palingravung rea rongana te i.’ 32Ava iau nga role kamiau roma, ngaroma agau napengana sane nge keno kala nga apanung tetoto ava natale nge pelea, na agau laeala e pelea napengana ke bai kia ta i a avale e kumkuma ka bainga e nga kenong kala nga apanung a sana i a natale. Ba agau e kamapitakama ka avale ora natale pelea ke kumkuma ka bainga e nga kenong kala nga avale a sana i a napengana.

Sana Ngaka Patokala Ngailu

33“Ba muni, miau kaka longe pangamologa eke role ka ragau kia pala nganige roma, ‘Sano ngo goga ino patokala ngailu ta one kumangng ka otte, ba ka ino patokala ngailu te Nutu i ae Avolau, na ngo kuma kurumea patongkala rae one te i.’ 34Ava iau nga role kamiau roma, sana ngaka patokala ngailu ta otte bavakena. Sana ngaka patokala ngailu ka Nutu mallena nga tava, ta ka i a tarang ae Nutu e nga kelangpatali. 35Ba sana ngaka patokala ngailu ka mogalo laekia e ngape bole, ta ka i a patangapaikala ae Nutu. Ba sana ngaka patokala ngailu kae Ierusalem, ta ka i a maga kunna e bollau orae Nutu a i ae Kelangapatali e bollau raumana. 36Ba sano ngo patokala ngailu ka kurung, ta ka sana kanga gingginga ta bainge giling bulvunna te ta i kavauvaunga o ta i saisainga. 37Ava nga ino ngo role roma, ‘Iii.’ na iii laeala nga kaomannmannangana kia. Ba nga ino ngo role roma, ‘Ke sa.’ na ke sa laeala nga kaomannmannangana kia bole. Pangamologa pattoto ra ri ke ulopai rea nga pangamologa nginngina ka onreke sosoali reke pa nge Satan mana.

Sana Ngaka Ale Agau Tetoto Baingana E Soali

38“Miau kaka longe pangamologa eke rolea pala roma, ‘Agau e baisoalia agau tetoto matana kanna ngeke baisoalia i bole matana kanna, ba agau e baikole agau tetoto ngingina ngeke baikole i bole ngingina.’ 39Ava iau nga role kamiau roma, sana ngaka balikale agau e baia bainga e soali. Ngaroma agau te nge tavala one nga piskone e pe, na ngo kampiliue piskone te muni te i bole. 40Ba ngaroma agau te nge bai ta loanga kone ta kalingnana ta ravunge lungapaga ae one e ngallo, na ngo ngata ta i ravunge lungapaga ae one e ngapotu bole. 41Ba ngaroma agau te nge role ka kaonaginapitangana kone ta one taonga kala nge i ka pamau bena kena, na ngo tao kala nge i ka pamau bena lua. 42Ngo tunge oru a agau ballaga te nge one, ba sano ngo bali ka ging ta agau e bai ta pulinge rinao nge one.

Ngaka Materaumane Ragau Reke Baisolali Miau

43“Miau kaka longe pangamologa eke rolea pala roma, ‘One ngo materaumane kolingang, ba ngo bai'iu ka reke bai'iu kone.’ 44Ava iau nga role kamiau roma, miau ngaka materaumane reke bai'iu kamiau. Ba ngaka kave Nutu ta i kavingtulunge reke umma ta pangamiralali miau. 45Miau ngaka bai minmina ta baina miau ngaka lele miau ra goe rae Tamamiau e momo nga mallena nga tava. Iau ka role minmina kurumea, i ke bavaia kae ae i ore loapataetae nga tava ta i tungnge olamana ta reke sosoali ba reke pepe kinung. Ba ke bava'e kue ta ra baingareame ke tupu ba ra baingareame ke sane ke tupu kinung. 46Ngaroma miau ngaka materaumane reke materaumana miau, na kaka la ravunge alanga e pe a taru? Ta ragau ra baingareame ke soali basema ragau reke raravukinunge takisme keke umma minmina bole. 47Ba ngaroma miau ngaka sinro ka kolingamiau memena mana, na ka sana ka kuma ka bainga e bollau nga ragau pattoto baingareame. Ta ragau ra sana ri ra Iura keke umma minmina bole. 48Minmina na sana ngaka panna ta bainge bainga reke pepe, basema Tamamiau ngailu nga mallena nga tava ine sane pannpanna ta bainge bainga reke pepe.